Niedawne odkrycie grupy angielskich i chińskich naukowców opublikowane w piśmie „Nature Cities” stwierdza, jak ważne są tereny wiejskie w walce z postępującymi zmianami klimatu. Badania mogą posłużyć samorządom do dalszej modernizacji miast i polepszenia życia ich mieszkańców.

Jak podają wyniki blisko dwudziestoletnich pomiarów satelitarnych wykonanych przez naukowców z Uniwersytetu Surrey oraz Uniwersytetu Southeast zlokalizowanego w Chinach, wiejskie obszary okalające aglomeracje miejskie mogą znacząco wpływać na temperaturę, przeciwdziałając tzw. efektowi miejskiej wyspy ciepła. Termin miejskiej wyspy ciepła został ukuty przez Luke’a Howarda w 1818 roku, za pośrednictwem pomiarów bezpośrednich temperatur w centrum Londynu i jego okolicach i od tego czasu funkcjonuje w powszechnym użytku. W obecnych czasach zagadnienie to jest jednak omawiane coraz częściej, bowiem ze wzmożoną siłą obserwujemy je w naszym otoczeniu.  

Miejska wyspa ciepła to zjawisko niezwykle niekorzystne dla mieszkańców miast, bowiem wpływa znacząco na rozkład temperatur w czasie trwania roku, powodując podniesienie temperatury na terenie miasta, w stosunku do obszarów zlokalizowanych niedaleko niego. Zjawisko to, szczególnie odczuwalne latem podczas fal upałów, wpływa również na podniesienie poziomu zanieczyszczeń w powietrzu, a także zwiększa zużycie energii, z uwagi na konieczność instalowania klimatyzacji. Dodatkowo nadmierne temperatury mogą przyczyniać się do występowania poważnych chorób u ludzi, szczególnie osób starszych czy dzieci.  

Jednym z mechanizmów niwelujących pewną część nieprzyjemnych skutków miejskiej wyspy ciepła jest zjawisko unoszenie się ciepłych mas powietrza ogrzanych dzięki powierzchni miasta, przyczyniających się do zasysania zimnego powietrza z otaczających miasta terenów. Dzięki temu ciepłe powietrze zastępowane jest zimnym, a temperatura spada. Proces ten jest warunkowany przez wielkość powierzchni zarówno miast, jak i wsi, jednak jak wskazują naukowcy, największe ochłodzenie występuje wtedy, gdy szerokość pasa terenów otaczających aglomeracje jest równa co najmniej połowie średnicy samego miasta.

Zgodnie ze słowami prof. Shi-Jie Cao, w wielu badaniach naukowcy skupiają się głównie na tym, w jaki sposób zielone przestrzenie, bagna, mokradła oraz cieki wodne wpływają na ochłodzenie miast. „Jednak tereny miejskie są cenne i tego typu metody trudno jest wprowadzić do praktyki. Teraz pokazaliśmy, jak dużą różnicę mogą spowodować tereny poza miastem” – tłumaczy badacz. Naukowcy podkreślają, że ich wyniki pozwoliły opracować specyficzne zalecenia w kontekście zmniejszania temperatur w miastach. „Odkryliśmy, że przegrzewanie się miast można szczególnie dobrze ograniczyć przez łączenie połaci wiejskich obszarów i sadzenie lasów wokół miasta. Pomaga także obecność mniejszej liczby, ale większych jezior, zamiast dużej liczby małych zbiorników wodnych” – tłumaczy prof. Shi-Jie Cao.

Jak tłumaczy jeden z badaczy prof. Prashant Kumar – „Już wcześniej podejrzewaliśmy, że pasy wiejskich terenów wokół miasta mogą pomóc w schładzaniu jego centrum. Teraz, dzięki szczegółowej analizie, możemy powiedzieć, które formy użytkowania gruntów przynoszą największe korzyści”. Naukowcy wierzą, że opublikowane przez nich badania mogą stanowić źródło wiedzy dla planistów i przedstawicieli samorządów miejskich w trakcie zarządzania przestrzeniami w aglomeracjach oraz obszarach sąsiadujących z nimi. Wyniki analiz mogą przyczynić się również do stopniowego uodparniania się społeczności miejskich na rosnące globalne temperatury. „Nasze wyniki pokazują, że jeśli chcemy ochłodzić nasze miasta, potrzebujemy zintegrowanego podejścia między planowaniem miejskim i wiejskim” – podkreśla prof. Prashant Kumar. Tereny miejskie wymagają w dzisiejszych czasach modernizacji, szczególnie w kontekście powiększania obszarów zielonych, parków czy skwerów.

Źródło: PAP

Smaczne i słodkie owoce wydawane podczas trwania lata, piękne białe i pachnące kwiaty oraz stosunkowo niewielkie wymagania pielęgnacyjne i środowiskowe – czego chcieć więcej? Świdośliwa będąca jednym z niezwykle niedocenianych krzewów może poszczycić się samymi pozytywnymi aspektami, które z pewnością przekonają niejednych ogrodników do posadzenia jej w swych ogrodach.

Świdośliwa to niewielki krzew o wdzięcznych białych kwiatach oraz smacznych i słodkich owocach, będący idealną propozycją do ogrodów o glebach zarówno lekko kwaśnych, jak i lekko zasadowych. Roślina ta preferuje bowiem pH w granicach od 6,2-7,5. Jej naturalne siedlisko bytowania jest niezwykle zróżnicowane – w naturze porasta zarówno skaliste zbocza gór, jak i tereny bagienne. Rodzaj ten wywodzi się z Ameryki Północnej oraz Kanady, gdzie surowy i niekiedy wręcz ekstremalny klimat przystosował niektóre gatunki świdośliwek do wysokiej odporności na niesprzyjające temperatury oraz warunki pogodowe. Z tego względu, świdośliwa nadaje się idealnie do polskich ogrodów jako roślina łącząca walory estetyczne z użytkowymi.

Najlepszym stanowiskiem do posadzenia krzewu świdośliwy jest stanowisko słoneczne lub półcieniste ze stale wilgotnym podłożem w pierwszych fazach jej wzrostu. W późniejszym czasie rozwoju świdośliwa tworzy rozległe systemy korzeniowe, które będą odporne nawet na długotrwałe susze, dlatego po etapie pierwszych faz rozwoju, częste podlewanie jej nie jest już wskazane. Krzew ten nie lubi jednak ciężkich i silnie uwilgotnionych gleb, dlatego stały monitoring jej warunków wilgotnościowych będzie idealnym rozwiązaniem.

Warto pamiętać, że w Polsce świdośliwa uznawana jest za gatunek inwazyjny lokalnie, dlatego jej sadzenie powinno odbywać się racjonalnie. Wśród zaleceń sadzenia dotyczących gatunków inwazyjnych, o których warto pamiętać, znajdują się następujące zasady: Świdośliwy nie należy uprawiać w pobliżu lasów, w otwartym krajobrazie oraz na obszarach chronionych i w ich otulinie. Co więcej, podczas regularnych prac ogrodowych warto wprowadzić również systematyczne koszenie lub wyrywanie młodych roślin z obszarów sąsiadujących z miejscem uprawy, ścinanie kwiatostanów po przekwitnięciu i ich utylizację oraz usunięcie rośliny po zakończeniu uprawy.

Świdośliwa do najlepszego zawiązywania owoców potrzebuje regularnego przycinania silnie odrastających pędów. Jest to krzew o umiarkowanym tempie wzrostu, dlatego nadaje się do prowadzenia cięć zarówno w kierunku drzewa, jak i krzewu. Kwiaty świdośliwek rozwijają się w końcach pędów, a same kwiatostany są wzniesione i wyrastają w formie białych, niekiedy bladoróżowych gron. Kwitnienie rozpoczynają w okolicach maja, natomiast pierwsze owoce zawiązują się już w czerwcu. Świdośliwa owocuje w postaci okrągłych, niewielkich kuleczek, przypominających borówkę amerykańską. Ich smak w zależności od odmiany może się różnić, jednak u przeważającej części jest słodki. Owoce świdośliwy można spożywać zarówno na surowo, jak i po przetworzeniu np. w formie dżemu czy soku. Jej owocowanie następuje już po kilku latach od zasadzenia, co w porównaniu z innymi krzewami lub drzewami owocowymi jest niezwykle szybkim czasem.

Świdośliwa posiada niezwykle dużo właściwości zdrowotnych, głównie przeciwutleniających, przeciwnowotworowych, przeciwzapalnych oraz wazoochronnych. Dzięki zawartym w owocach antocyjanom, nadającym im niebiesko-granatowego zabarwienia, świdośliwa posiada zdolności do hamowania wzrostu niepożądanych komórek nowotworowych w organizmie oraz jego stanów zapalnych. Co więcej, w swym wnętrzu skrywa również moc witamin i składników mineralnych m.in.  witaminę C, karotenoidy, kwas foliowy, żelazo, mangan i potas.

Wśród innych zalet świdośliwy możemy wyróżnić jej wysoką odporność w stosunku do szkodników oraz chorób. Jednymi z możliwe występujących organizmów wyrządzających szkody roślinie są przędziorki oraz zwójki. Choroby, które mogą wystąpić u świdośliwy, jednak zdarzają się rzadko to m.in. rdza, brunatna zgnilizna lub mączniak.  Wśród polecanych odmian świdośliwy do sadzenia w przydomowych ogrodach wymienia się Honeywood, Smoky, Success, Thiessen oraz Nelson.

Nowoczesne technologie wkraczające na pola wielu gospodarstw spotykane są w coraz to szerszym aspekcie produkcji rolnej, przyczyniając się do zwiększenia wydajności plonowania roślin oraz osiągnięcia wielu finansowych korzyści. Rolnictwo precyzyjne to termin opisujący cały ogrom rozmaitych rozwiązań, mających na celu dostosowanie sposobów gospodarowania ziemią, do konkretnych wymagań wielu obszarów uprawowych, znajdujących się w obrębie zaledwie jednego pola.

W tradycyjnej uprawie roślin przemysłowych rodzaj oraz ilość stosowanych preparatów, a także zabiegów agrotechnicznych wykonywanych w obrębie danego pola są wartościami zakładanymi przez rolników dla ogólnych warunków panujących na obszarze gospodarstwa. Dawki nawozowe lub objętość przygotowywanych środków ochrony roślin są więc takie same na całej powierzchni pola, a przecież warunki środowiskowe, jakie możemy wyróżnić na tym samym obszarze, potrafią być diametralnie zmienne. Mowa tutaj przede wszystkim o warunkach wodno-powietrznych, ilości poszczególnych składników pokarmowych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania roślin, a także natężeniu presji ze strony danych agrofagów. Wszystkie te czynniki kształtują sposób rozwoju roślin przemysłowych, dlatego dostosowywanie wykonywanych zabiegów oraz ilości produktów użytych podczas nich zdaje się być niezwykle kluczowym zagadnieniem.

Z tego względu, termin rolnictwa precyzyjnego jest hasłem coraz częściej spotykanym wśród nowoczesnych rolników, pragnących zwiększyć użyteczność swoich majątków ziemskich, zwiększając przy tym również własne dochody z prowadzenia działalności rolniczej. Ten nowoczesny sposób gospodarowania zakłada wykorzystanie komputerowych systemów, opierających się w dużej mierze na szczegółowym pozyskiwaniu danych i przeprowadzaniu analiz specyfiki danego obszaru pola oraz jego przestrzennym zróżnicowaniu plonów. Dzięki zastosowaniu odpowiedniego oprogramowania, na podstawie zebranych danych, tworzone są kolorowe mapy ilustrujące różnorodność plonów, posiadających niekiedy odmienne od siebie wymagania nawozowe oraz ochronne. Dzięki sporządzeniu analiz gospodarze mogą w łatwy sposób dostosować odpowiednie dawki preparatów oraz częstotliwość zabiegów do poszczególnych obszarów pól.

Wśród technologii najczęściej wykorzystanych w rolnictwie precyzyjnym są m.in. geograficzne pozycjonowanie przestrzenne, różnorakie systemy pozycjonowania, systemy zaawansowanych czujników, czy automatyczne sterowanie. Jednym ze szczególnych przykładów systemów geolokalizacji GNSS są systemy globalnego pozycjonowania zwane w skrócie DGPS (ang. Differential Global Positioning System). Jak zapewnia Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, systemy GPS oraz GIS wykorzystywane są przede wszystkim do planowania upraw rolniczych, odwzorowania pola, pobierania próbek gleby, prowadzenia ciągnika, a także mapowania plonów. Systemy te umożliwiają ponadto wykonywanie pracy w niesprzyjających warunkach m.in. podczas słabej widoczności lub w nocy. Dodatkowo eksperci zaznaczają, że systemy te sprawdzają się w sposób niezawodny podczas siewu, sadzenia, nawożenia czy wapnowania, ograniczając koszty paliwa, zużytych produktów oraz nasion, a także przyczyniają się do skrócenia czasu pracy na polu i zwiększają jej komfort. Innym ze znanych systemów rolnictwa precyzyjnego jest system umożliwiający wprowadzenie zmiennego dawkowania nawozów, zwany systemem VRA. Wykorzystując sporządzone wcześniej mapy zróżnicowania pola, oceniają najbardziej odpowiednią dawkę środków, dostosowanych do danego obszaru gruntu.

Obecne na rynku nowoczesne maszyny takie jak opryskiwacze lub rozsiewacze posiadają pełne wyposażenie w systemy komputerowe i czujniki, mierzące wartości rozmaitych parametrów uprawianego gruntu w czasie rzeczywistym. Gospodarze użytkujący dane urządzenia nie muszą posiadać również specjalistycznej wiedzy – niewielkie przeszkolenie w pracy z danymi systemami zajmuje stosunkowo krótki czas, a tworzone i oferowane na rynku systemy są w pełni intuicyjne i przyjazne użytkownikom. Bez dwóch zdań, efekty zawdzięczane wprowadzeniu nowoczesnym technologią w obrębie gospodarstwa rekompensują początkowy wkład finansowy oraz czas poświęcony nauce.