Kiedyś, za czasów naszych dziadków czy pradziadków, jego ziarno stanowiło podstawę w jadłospisie. Później zboże to zostało wyparte przez plenniejsze, bardziej dochodowe gatunki, np. przez wszechobecną pszenicę. Dziś budzi skojarzenia przede wszystkim z surowcem paszowym dla koni… Mowa o owsie – niesłusznie zapomnianym zbożu, które w dobie zainteresowania zdrowym stylem życia oraz naturalną żywnością zaczęliśmy odkrywać na nowo.

Czy warto przywrócić owies do naszej diety? Zdecydowanie tak! Nie bez powodu zaliczono go do żywności funkcjonalnej. Jest to jedno z najzdrowszych zbóż, obfitujące w rozmaite składniki prozdrowotne. Jego spożywanie nie tylko zaspokaja głód, lecz także korzystnie wpływa na funkcjonowanie całego organizmu.

Znajdziemy w nim liczne przeciwutleniacze – m. in. kwas fitynowy, tokoferol czy polifenole, a więc związki które neutralizują wolne rodniki, bardzo szkodliwe dla organizmu reaktywne formy tlenu, które powstają w przebiegu różnych reakcji metabolicznych, odpowiedzialne za uszkodzenia aparatu komórkowego, a nawet nowotwory.

Prócz tego w owsie występują wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które korzystnie wpływają na układ krążenia i chronią przed zawałem mięśnia sercowego oraz chorobą wieńcową.

Do kolejnych prozdrowotnych właściwości owsa można zaliczyć regulację poziomu cholesterolu we krwi – wzrost frakcji HDL (tzw. dobrego cholesterolu), a spadek frakcji LDL (czyli złego cholesterolu). Za efekt ten odpowiedzialne są zawarte np. w płatkach owsianych beta-glukany.

Produkty owsiane nie tylko regulują gospodarkę tłuszczową, lecz dodatkowo poprawiają pracę układu pokarmowego. Są bogate w błonnik, który wypełnia żołądek, zmniejszając uczucie głodu, a więc wspomaga odchudzanie. Ponadto wiąże toksyny i oczyszcza z nich organizm oraz ułatwia pasaż treści przez przewód pokarmowy. W ziarnach owsa zawarte są również substancje wspierające działanie układu moczowego i odpornościowego.

Pozytywny wpływ spożywania produktów owsianych na tym się nie kończy, a z faktu jego powrotu do łask możemy się tylko cieszyć!

Hasło „COVID-19” jest nam już dobrze znane. Wszyscy odczuwamy skutki pandemii, która swój początek miała w regionie Wuhan. Jednak co tak naprawdę możemy powiedzieć o wirusie i jego sposobie infekowania organizmów?

Zwróćmy uwagę na wyjątkową definicję wirusa – nie możemy nazwać go organizmem ze względu na to, że nie przeprowadza metabolizmu, a więc nie prowadzi typowych dla zwierząt (czy chociaż bakterii) czynności życiowych – nie oddycha, nie odżywia się, nie wydala, a poza tym nie namnaża się w środowisku innym niż zainfekowana komórka gospodarza. Można powiedzieć, że wirusy prowadzą bezwzględnie pasożytniczy tryb życia. To cenna wskazówka w zrozumieniu na jakich zasadach działają wirusy.

Coronavirus należy do rodziny Coronaviridae, która zawdzięcza swoją nazwę otoczce białkowo-cukrowej w kształcie korony wokół wirionu. Wirusowy kwas nukleinowy to jednoniciowy RNA (o polarności dodatniej).

Zainfekowanie komórki gospodarza następuje przez związanie szpiczastego białka wirusa z błoną komórkową atakowanej komórki. Rozprzestrzenia się znacznie łatwiej w porównaniu do jego poprzedników (SARS), a to prawdopodobnie ze względu na odmienną budowę białka wiążącego. Sugeruje się, że białko to ma miejsce aktywne, aktywowane przez furynę – enzym gospodarza (odpowiadający za obróbkę białek), występujący często w ludzkich tkankach (takich jak płuca, wątroba). Stąd wirus może atakować wiele organów naraz. Inne typy koronawirusów nie mają podobnych miejsc wiążących (i nie są tak efektywne w infekowaniu kolejnych organizmów).

U wielu grup wirusów takie zidentyfikowane „miejsca aktywne” umożliwiają efektywne rozprzestrzenianie się wśród ludzi. Przykładem może być wirus influenza (wirus grypy).

Obecnie badania nakierowuje się na sposoby blokowania furyny, jednak postępy są nieznaczne ze względu na rozwijającą się pandemię.

Nie mamy skutecznego leku ani szczepionki, więc pozostaje prewencja – częste mycie rąk i dezynfekcja otoczenia. Jak skutecznie usunąć wirusa z powierzchni użytkowych? Najefektywniejszym środkiem dezynfekującym (stosowanym także w laboratoriach) okazuje się być 70% (+/- 10%) etanol. Alkohol 96-procentowy może mieć działanie drażniące na skórę i oczy, a więc jest zbyt ryzykowny w użyciu. Do zastosowania również nie nadaje się etanol 40-procentowy, ze względu na znacznie obniżoną skuteczność dezynfekcji.

Wirusów jest wiele - jedne atakują nasz układ odpornościowy, inne pokarmowy, a jeszcze inne potrafią nieźle narozrabiać w ogólnym rozstrojeniu naszego organizmu. Jednakże nie można dać się zwariować, istnieją bowiem nie tylko syntetyczne szczepionki i lekarstwa, ale jak zawsze - z pomocą przychodzi sama Matka Natura. Co tym razem daje nam w koszyku dobrodziejstw? Które z tych ziół sami mamy w kuchni, a których używamy jedynie do ozdoby? Czas się przekonać.

Czego szukamy w kuchni?

Oczywiście nie dajmy sobie wmówić, że same zioła i różne dobroczynne korzenie znajdujące się w kuchni od razu pomogą, one mogą jedynie służyć jako suplement diety w walce o odporność i lepsze samopoczucie. Nie od dziś wiemy i pamiętamy, że kiedy wracano z długiego wiosennego spaceru, babcia przygotowywała pyszny napar na rozgrzanie. Co tam było? Zapewne czarny bez, goździki, maliny i cytryna. A może po ciężkim dniu, kiedy zmęczeni wpadliśmy w miękki fotel, mama przyniosła parującą herbatę? Jednak czy nie pachniała ona trochę kardamonem i miodem? Dokładnie, właśnie na tym polega wzmacnianie i wspieranie się ziołami. Nigdy jednak nie zapominajmy, aby do wszelakiej wiedzy podchodzić ze zdrowym rozsądkiem i umiarem. Skupmy się więc na tym, co możemy znaleźć na naszych półkach w kuchni lub w przydomowych spiżarniach.

- czarny bez – owoce

- nagietek lekarski – kwiaty

- czosnek – ząbki

- imbir – korzeń

- lukrecja - korzeń

- liść oliwny - liście

- oregano – suszone liście

- otręby owsiane

- melisa – liście

- rumianek – kwiaty

Wszystkie te składniki mają na celu wesprzeć odporność organizmu lub pobudzić tak zwane działanie immunostymulujące. Działają także wspomagająco na inne układy np. trawienny, tak ważny we właściwym funkcjonowaniu odporności organizmu. Należy pamiętać, że zadowolone jelita to zdrowy organizm. Można stosować powyższe składniki  jako napary, herbatki lub olejki ziołowe. Te ostatnie wymagają wprawy w przygotowaniu i są dość czasochłonne, jednakże czasami warto spędzić nad tym dłuższą chwilę.

Co warto stosować na co?

Czarny bez

Często wykorzystywany w medycynie. Przetwory z owoców czarnego bzu chronią komórki naszego organizmu i wzmacniają je. Owoce zawierają bowiem flawonoidy, które wspomagają komórki do walki z wirusami grypopodobnymi, chroniąc komórki gospodarza przed wniknięciem wirusa. Przy zażywaniu czarnego bzu leczenie mamy szansę skrócić o 3 – 4 dni. Dodatkowo owoce wspierają układ pokarmowy, pomagając przy walce z wrzodami oraz zaparciami.

Nagietek lekarski

Nagietek lekarski, choć wydaje się zwykłym, żółtym kwiatem, kryje w sobie wielką moc fitochemikali, a dokładnie echinacei. Jest to związek, który ma zdolność hamowania rozwijania się w ludzkim organizmie bakterii i wirusów. Właściwości lecznicze nagietka przydają się również przy leczeniu bólu, stanów zapalnych oraz przy problemach górnych drogach oddechowych.

Czosnek, imbir i lukrecja

To zioła i przyprawy dobrze znane w każdej kuchni. Korzenie imbiru i lukrecji stosowane często jako przyprawy zawierają w sobie wiele drogocennych składników. Kolejno: imbir wspomaga układ odpornościowy, rozgrzewa oraz wspomaga układ limfatyczny organizmu. Imbir warto popijać lub żuć w napadach nudności ,dla uśmierzenia bólu oraz przy zwyżkach poziomu cukru. Korzeń lukrecji szczególnie polecany jest przy wspomaganiu problemów żołądkowych, w działaniu przeciwutleniającym oraz w leczeniu lekkich stanów przeziębieniowych. Czosnek to najstarsza roślina o właściwościach wzmacniających i przeciwzapalnych. Stosowanie ząbków czosnku może być zarówno na świeżo jak i po szybkiej obróbce termicznej. Można go stosować przy przeziębieniach, przy kłopotach z układem sercowo – naczyniowym oraz przy kłopotach z układem oddechowym.

Liście oliwne

Główną ich zaletą jest dobroczynny wpływ na skrócenie przebiegu leczenia wszelakich przeziębień , a także problemów z układem oddechowym i drogami moczowymi. Związki znajdujące się w liściach wspomagają komórki naszego organizmu, powodując blokadę replikacji wirusa i jego namnażania w organizmie.

Rumianek

Znany od wieków jako środek do stosowania przy bólach brzucha i niestrawności. Jednak to nie wszystkie jego właściwości prozdrowotne. Jego kwiaty zawierają związki takie jak kumaryny, terpeny, kwasy organiczne oraz sole mineralne. Pomaga w przeziębieniach, działając antyseptycznie i antybakteryjnie, ułatwia gojenie się ran oraz pobudza układ immunologiczny. Właściwości rumianku nie tylko są stosowane przy użytku wewnętrznym, ale także zewnętrznym. Z powodzeniem używany jest przy inhalacjach podczas przeziębień, na alergie i owrzodzenia.

Melisa

Melisa jest głównie znana ze swoich właściwości uspokajających i wyciszających, ale to nie wszystko w czym może nas wspomóc napar. Picie jej pomaga przy problemach z układem pokarmowym, zwłaszcza przy problemach z jelitem nadwrażliwym. Warto zastosować ją również przy bólach pochodzenia pierwotnego (takich jak migreny) oraz bakteriobójczo. Używana w medycynie naturalnej jako środek zapobiegający swędzeniu po ugryzieniu owadów.

Oregano

Najczęściej stosowane jako suszone ziele do potraw poprawiające smak i ułatwiające trawienie. Warto zastosować oprócz liści również olejek z oregano, który wykazuje właściwości podobne do działania antybiotyków. Zawarte w olejku carvacrol oraz tymol działają nie tylko antybakteryjne, ale także przeciwgrzybiczo. Warto go stosować przy przemęczeniach, obniżonej odporności oraz początkach przeziębień i zachorowaniach  około grypowych.

Otręby owsiane

Niezbyt lubiane w pierwszych latach życia przez większość osób, wracają do łask, kiedy wkroczymy w wiek dorosły. Otręby zawierają bowiem beta – glukany, które wpływają na stymulacje układu immunologicznego. Dodatkowo są bardzo bogatym źródłem błonnika, co wpływa pozytywnie na florę jelitową, tym samym wspomagając pracę jelit.  Warto zatem dla lepszej walki z przeziębieniami i dla ochrony układu immunologicznego sięgać po otręby zarówno do pieczonych potraw, jak i sałatek czy zdrowych shakeów.

Najlepszy sposób podania

Herbata

Najlepsze i najszybsze efekty można uzyskać, stosując herbatki ziołowe. W warunkach domowych wystarczy dowolne zioło wysuszyć i około dwóch łyżeczek zalać gorącą, lecz nie gotującą się wodą. Odstawić do naciągnięcia około 10 minut i gotowe. Gotową herbatkę można popijać po obiedzie lub w trakcie dnia między posiłkami. Należy pamiętać, by dokładnie sprawdzić, czy na żadne z ziół nie ma się uczulenia. Ponieważ zioła, jak każde inne lekarstwo, mogą powodować alergie.

W przypadku herbatek z korzenia postępowanie wygląda podobnie - zamiast suszonych liści do wody dodajemy zmielony lub skrojony korzeń. Zalewamy gorącą wodą i odstawiamy na około 10 minut, następnie popijamy.

Napary

Mimo iż podobne do herbat, są jednak bardziej esencjonalne i tym samym odznaczają się silniejszymi właściwościami. Naparów można pić około 200 ml dziennie. Jak je wykonać? Zalewamy zioło lub korzeń wodą i odstawiamy na około 8 – 10 h. Gotowy napar zlewamy do słoika i trzymamy w spiżarce, piwnicy lub chłodnej szafce. Odlewamy mała porcję i rozwadniamy ciepłą wodą. Pijemy tylko po podgrzaniu.

UWAGA

Niektóre zioła oddziałują z lekami; warto przed zaparzeniem herbatki sprawdzić interakcje. Będąc w ciąży, zawsze zapytaj swojego lekarza, czy możesz spożywać dany napar lub herbatkę.