Artykuły
Niezwykle uciążliwym problemem w uprawach roślin są samosiewy, czyli zachwaszczające łan roślin uprawnych gatunki, które uprawiane były na danym polu poprzednio. Tak na przykład w uprawie rzepaku ozimego problemem są samosiewy zbóż, które rosły na polu przed rzepakiem. Cześć nasion osypuje się z kłosa, inne trafiają do gleby podczas zbioru kombajnowego. Pomimo starannie wykonanej podorywki i orki siewnej, duża ilość nasion znajduje się na głębokości, która umożliwia im wykiełkowanie i utworzenie samosiewów.
Są to chwasty ekspansywne. Wzrastając, konkurują z rzepakiem o wodę, składniki mineralne oraz miejsce. W dużym nasileniu ograniczają tworzenie rozet liściowych, rozwój szyjki korzeniowej, zmniejszając w ten sposób szanse rzepaku na przezimowanie. Zagęszczają łan, zwiększając presję ze strony chorób grzybowych. W rolnictwie konwencjonalnym zwalcza się je skutecznie zabiegami herbicydowymi jeszcze na jesieni, kiedy są młode i zanim zaczną stanowić zagrożenie dla rzepaku.
Problemem są również samosiewy rzepaku w uprawach innych gatunków oraz samosiewy zbóż w uprawach zbóż. Weźmy na przykład pod uwagę uprawę żyta, którą zachwaszczają inne zboża, np. jęczmień. Stosowanie herbicydów jest tu często zawodne, gdyż są one wybiórcze (ukierunkowane na zniszczenie chwastów przy braku szkodliwości dla zbóż) i nie naruszają samosiewów.
W rolnictwie ekologicznym nie możemy stosować konwencjonalnych środków ochrony roślin, w tym herbicydów. Aby uchronić uprawy przed zachwaszczeniem samosiewami, należy maksymalnie wykorzystać możliwości mechanicznych zabiegów zwalczających zachwaszczenie (staranna orka, bronowanie, włókowanie, zabiegi agregatami uprawowymi). Po skoszeniu rzepaku można pozostawić jakiś czas rzepaczysko aż do skiełkowania samosiewów i dopiero wykonać orkę, która je zniszczy (zwlekanie z uprawą pożniwną może jednak doprowadzić do zubożenia gleby w wodę).
Konieczne jest także odpowiednie rozplanowanie płodozmianu, które może ułatwić walkę z samosiewami. Samosiewom roślin jarych można pozwolić wymarznąć. Uprawiać możemy mieszanki zbożowe, w których występowanie samosiewów zbóż nie będzie wielkim problemem. Ziemniaki odchwaszczać metodami mechanicznymi, poprzez stosowanie opielaczy.