Wedle opublikowanego wspólnie przez Departament Rolnictwa USA (USDA) i Agencję Ochrony Środowiska (EPA) kompleksowego sprawozdania naukowego na temat zdrowia pszczół – nie ma jednej wyłącznej przyczyny obecnego wymierania rodzin pszczelich. Raport ten stwierdza, że istnieje wiele takich czynników. Czynniki te powodują pogarszanie się stanu zdrowia owadów zapylających. Należą do nich: pasożyty i choroby bakteryjne, problemy genetyczne pszczół, złe odżywianie i niewłaściwe stosowanie pestycydów. Pogarszanie się stanu zdrowia pszczół to problem złożony i powodowany przez kombinację różnych czynników. By problem ten rozwiązać niezbędna jest współpraca różnych środowisk, od instytucji ochrony środowiska, po rolnictwo, naukowców, pszczelarzy, plantatorów, a także i całe społeczeństwo.
Raport USDA i EPA przedstawia najważniejsze wnioski z Narodowej Konferencji w Sprawie Zdrowia Pszczół Miodnych (National Stakeholders Conference on Honey Bee Health), która odbyła się w październiku 2012 r. Na konferencji tej zebrali się naukowcy z różnych instytucji badawczych. Celem było przedstawienie obecnego stanu wiedzy na temat najważniejszych czynników wpływających na ustawiczne pogarszanie się stanu zdrowia rodzin pszczelich. W raporcie przyjęto bardzo ważne wnioski, stwierdzając m.in., że pasożyty i choroby stanowią poważne zagrożenie dla pszczół miodnych. Wśród różnych czynników chorobotwórczych, pasożytnicze roztocze Varroa (powoduje chorobę nazywaną warrozą) jest uważane za główny czynnik strat w koloniach pszczelich, zarówno w Stanach Zjednoczonych jak i w innych krajach. Niestety problemem jest fakt, że jest ono odporne na środki, których używają pszczelarze w celu kontroli roztoczy wewnątrz ula. Groźnym przeciwnikiem są także wirusy, których nowe gatunki rozpoznano ostatnio w Stanach Zjednoczonych. Niektóre z wirusów przyczyniają się do wręcz masowego wymierania kolonii pszczelich.
Kolejnym ważnym wnioskiem było stwierdzenie, że niezbędne jest zwiększanie różnorodności genetycznej pszczół. Obecnie utrzymywane kolonie pszczół potrzebują większej różnorodności genetycznej. Zmienność genetyczna przyczynia się m.in. do poprawy zjawiska termoregulacji u pszczół, czyli zdolności do utrzymania stałej temperatury ciała pomimo innej na zewnątrz ula (rój sam się ogrzewa zimą). Poprawia też odporność pszczół na choroby oraz ich wydajność poza ulem. Hodowla pszczoły miodnej powinna opierać się więc m.in. na takich cechach jak zachowanie odpowiedniej higieny, co przyczynia się do lepszej odporności pszczół na roztocza Varroa i choroby bakteryjne (np. zgnilca amerykańskiego).
Innym przedstawionym wnioskiem było stwierdzenie niewystarczającej różnorodności pożywienia dla rodzin pszczelich, podczas gdy odżywianie ma przecież bardzo duży wpływ na długowieczność pszczół. Nieodpowiednia i uboga w składniki odżywcze dieta może się przyczynić do zwiększenia podatności rodzin pszczelich na choroby bakteryjne i działania pasożytów. Tymczasem w celu zapewnienia zdrowia kolonii pszczoły potrzebują do żerowania zarówno różnorodnych roślin jak i dobrej jakości pożywki.
Stwierdzono także, że wszystkie podmioty i instytucje odpowiedzialne i zainteresowane zdrowiem rodzin pszczelich, wszelkie działania powinny podejmować wspólnie. Chodzi tu przede wszystkim o działania w zakresie gospodarowania gruntami, które miałyby na celu zwiększenie dostępności odpowiednich roślin oraz ochronę populacji pszczelich, poprzez ich odseparowanie od pól na których intensywnie stosuje się bardzo toksyczne pestycydy (np. pola upraw GMO).
Istnieje poważna potrzeba lepszej współpracy i wymiany informacji. Dotychczas wypracowano dobre praktyki związane ze stosowaniem pestycydów i ochroną rodzin pszczelich. Jednak na chwilę obecną nie są one powszechnie znane wśród przedstawicieli branży rolno-spożywczej. Należy więc tworzyć i dobrze skoordynować komunikację między rolnikami i pszczelarzami. Powinna zostać także utworzona skutecznej współpracy pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi stronami. Z kolei pszczelarze podkreślają potrzebę dokładnego monitorowania i zgłaszania wszystkich zdarzeń związanych ze śmiercią pszczół oraz ścisłego egzekwowania istniejących przepisów – np. w przypadku przestrzegania przepisów używania środków ochrony roślin przez rolników i niewykonywania oprysków na kwitnących roślinach za dnia. Konieczne są także dodatkowe badania naukowe, co pozwoli dokładniej określić ryzyko związane ze stosowaniem pestycydów. Najważniejsze obecnie pytania badawcze dotyczące pestycydów odnoszą się do określenia ich rzeczywistego wpływu na produktywność rodzin pszczelich i na pszczoły w warunkach polowych. Obecne badania pokazały już, że istnieje wiele czynników przyczyniających się do strat wśród rodzin pszczelich. Należy je jednak kontynuować by lepiej naukowo zrozumieć problemy zdrowotne pszczół. Dlatego też wiele ośrodków naukowych angażuje się w badania nad zwalczaniem warrozy. Drugim ważnym kierunkiem badawczym jest rozwój siedlisk i pożytków dla pszczół oraz innych zapylaczy. Ponadto, od wielu lat są opracowywane i wdrażane coraz lepsze metody ograniczania ryzyka stosowania środków ochrony roślin. Przede wszystkim muszą one być bezpieczne zarówno dla środowiska, jak i dla człowieka. Należy więc wprowadzić dokładny i niezależny system monitoringu pestycydów w środowisku. Priorytetem powinno być także obowiązkowe upowszechnianie i promowanie dobrych praktyk w tym zakresie.