Artykuły
Podczas okresu intensywnych temperatur i wysokiego natężenia promieniowania słonecznego prawidłowe parametry wilgotnościowe gleby mogą zostać w łatwy sposób zaburzone. Ilość wody zakumulowanej w kapilarach glebowych jest niezwykle ważna z punktu widzenia wzrostu i rozwoju roślin uprawnych, a także przekłada się na jakość otrzymywanych plonów. W jaki sposób interweniować podczas okresów niedoborów wody i jak radzić sobie ze zmniejszoną wilgotnością gleby na polu?
Susza obserwowana podczas okresu wegetacji roślin z roku na rok rozszerza swą ingerencję w coraz to nowsze rodzaje upraw roślin w rolnictwie przemysłowym. Spadek wilgotności gleby oraz powietrza jest zjawiskiem niezwykle niebezpiecznym dla roślin, bowiem hamuje ich wzrost oraz rozwój, a także może wpływać na zwiększenie ryzyka występowania niektórych chorób. Obok sztucznego nawadniania pól deszczówką lub montowaniem specjalnych linii kroplujących, warto rozważyć wiele innych metod, które mogą pomóc nam w walce z niedoborami wody w glebie.
Jednym ze sposobów zatrzymania wody w glebie, która pozostanie dostępna dla roślin w okresach jej niedoborów, jest zastosowanie uprawek pożniwnych. Uprawki pożniwne, które stosujemy po roślinach schodzących z pola, które bardzo często wyjaławiają glebę i pozostawiają wiele nasion chwastów oraz roślin przemysłowych mogą w znacznym stopniu ograniczyć przesuszanie się wierzchniej warstwy gleby. Wprowadzenie prac na obszar pola uprawnego najszybciej jak się da po żniwach, ułatwi nam ograniczenie parowania nieporośniętej roślinami gleby oraz przerwie proces podsiąkania wody do płaszczyzny roli.
Początkowe, płytkie uprawki z wykorzystaniem podorywki i bronowania powodują ograniczenie ingerowania w głębsze partie gleby, tym samym nie zaburzając jej warunków wilgotnościowych. Końcowe uprawki np. spulchnienie głębszych partii gleby oraz zniszczenie siewek chwastów. Dzięki temu rozwijające się chwasty nie będą zabierały cennej wody zakumulowanej w kapilarach, potrzebnej następnym zasiewom. Uprawa pożniwna jest więc ogromnie kluczowa z punktu widzenia przeciwdziałania skutkom suszy w obrębie gospodarstwa, zwiększenia zdolności pobierania i akumulowania wody opadowej oraz minimalizowania spływu powierzchniowego.
Innym sposobem poprawienia parametrów wilgotnościowych gleby jest zrezygnowanie z orki. Bezkorkowy system uprawy roli nie powoduje tak drastycznych zniszczeń w strukturze cennych agregatów gleby, których rozmiar i udział decyduje w dużej mierze o ilości wody na polu. Najkorzystniejszymi agregatami zlokalizowanymi w glebie są mezoagregaty posiadające średnicę od 0,25 do 5 mm. Stosowanie uprawki odwracającej i rozkruszającej glebę powoduje zniszczenie cennych agregatów glebowych, tym samym pogarszając jej właściwości powietrzno-wodne.
Oprócz przeprowadzania odpowiednich zabiegów agrotechnicznych na powierzchni pola warto również rozważyć wprowadzenie kilku różnych minerałów, które wpłyną na polepszenie zawartości wody w glebie. Jednym z nich jest wermikulit, będący powszechnie stosowanym minerałem w ogrodnictwie, mającym zdolność wchłaniania i utrzymywania wilgoci. Wymieszany z ziemią i rozsypany na polu pomoże również poprawić strukturę gleby oraz jej odczyn. Inną naturalnie występującą skałą pochodzenia wulkanicznego, stosowaną w ogrodnictwie do uzyskania podobnych efektów jest perlit. Wykorzystuje się go w celu napowietrzenia gleby oraz polepszenia jej właściwości magazynowania wody.
Wśród innych substancji wykorzystywanych do ułatwienia pobierania wody korzeniom roślin uprawnych jest również hydrożel. Ten powszechnie dostępny na rynku produkt zapobiega usychaniu roślin, chłonąc wodę i podwajając swoją objętość dzięki silnym właściwością higroskopijnym. Hydrożel oddaje korzeniom zmagazynowaną w swoim wnętrzu wodę, zmniejszając ryzyko przesuszania się gleby. Substancje wspomagające utrzymywaniu wilgotności na powierzchni pola są szczególnie polecane w przypadku gleb lekkich, piaszczystych lub silnie porowatych, posiadających zdolności do szybkiego przepuszczania wody.
Z kolei w przypadku gleby o bardzo zwięzłej strukturze, dobrym rozwiązaniem na zwiększenie wilgotności jest dodanie do niej frakcji zwiększającej przepuszczalność, a więc piasku lub żwiru o zmiennych średnicach ziaren. Innym sposobem na zapobieganie nadmiernemu parowaniu gleby jest ściółkowanie wierzchniej warstwy pola kompostem, słomą lub trocinami. Taki zabieg pozwoli również ograniczyć erozję wodną i wietrzną.